Dziennik budowy i jego rola w procesie inwestycyjnym

Dziennik budowy

Rola dziennika budowy bardzo często jest umniejszana w procesie inwestycyjnym. Jest to tendencja, która nie ma żadnych podstaw prawnych, ani tym bardziej logicznych. Sądy Administracyjne w swoich wyrokach wskazują, iż dziennik budowy jest głównym oraz zasadniczym materiałem dowodowym. Mimo tego, iż są budowy, na których nie jest obowiązkowy, to i tak lepiej go prowadzić, chociażby ze względu na jego moc dowodową. To właśnie ten dokument może nas uratować np. przed wygaśnięciem pozwolenia na budowę.

Normy prawne nie ustanowiły kompletnego katalogu rodzaju budów, w przypadku których trzeba prowadzić dziennik budowy. Art. 42 Prawa budowlanego mówi nam, iż kierownik budowy jest zobowiązany do prowadzenia dziennika budowy. Można w ten sposób wywnioskować, iż dziennik budowy jest potrzebny przy inwestycji, która jest realizowana na podstawie pozwolenia na budowę lub wykonywania robót budowlanych na podstawie zgłoszenia. 

Kto wydaje dziennik budowy

Organem, który ma obowiązek wydać nam dziennik budowy, jest organ architektoniczno-budowlany, który udzielił nam pozwolenia na budowę. Dziennik budowy musi zostać wydany w terminie 3 dni od dnia, w którym pozwolenie na budowę stało się prawomocne. Na każdej stronie dziennika budowy organ wystawia stosowną pieczęć, aby posiadł on moc prawną. Każdy wpis w dzienniku musi zostać dokonany w sposób czytelny na oryginale oraz kopii stron. Wpisy są dokonywane chronologicznie tak, aby później nie można było nanieść żadnych zmian. Osoby, które są uprawnione do dokonywania wpisów:

• właściciel, 
• projektant,
• inwestor np. generalny wykonawca,
• kierownik budowy,
• inspektor nadzoru inwestycyjnego,
• geodeta,
• organ nadzoru budowlanego.

Nieprawidłowości na budowie

Jeśli kierownik budowy (lub inny uprawniony organ) stwierdzi, iż roboty budowlane są przeprowadzane niezgodnie z projektem, to musi przerwać pracę oraz dokonać stosownego wpisu w dzienniku budowy. Jest to jeden z ustawowych obowiązków, który został nałożony na kierownika budowy. Kierownikowi budowy, który nie dotrzyma nałożonych obowiązków na niego przez ustawodawcę, grożą sankcję. To również on w pierwszej kolejności odpowiada za prawidłowe jego prowadzenie oraz przechowywanie na terenie budowy. Udostępniać dziennik budowy można osobom, które są do tego uprawnione. Jest on nierozerwalnie związany z obiektem budowlanym aż do czasu rozbiórki.

Dziennik budowy dokumentem urzędowym 

Prawna definicja dziennika budowy mówi, iż jest on urzędowym poświadczeniem przebiegu robót budowlanych oraz zdarzeń z nimi związanych. Trzeba się wystrzegać jakichkolwiek przekreśleń, zmian we wpisach, które podważą ich oryginalność. Uznanie dziennika budowy za dokument urzędowy stało się powodem do licznego orzecznictwa sądowego o bardzo różnych interpretacjach. Wątpliwości wywiązały się ze względu na doniosłość dokumentu urzędowego w przestrzeni prawnej. Zgodnie z Kodeksem Postępowania Cywilnego taki dokument korzysta z dwóch znacznych przywilejów:

• domniemania prawdziwości,
• domniemania zgodności.

Powinny być one przyporządkowane wyłącznie do takich dokumentów, które są sporządzane przez pracowników administracji publicznej. Unormowania powodują, iż trzeba uruchamiać stosowną procedurę, która udowodni nieprawdziwość danego dokumentu. Główna linia argumentacyjna sądownictwa stwierdza, iż dziennik budowy nie jest dokumentem urzędowym w rozumieniu innych ustaw. Ponadto Sąd Najwyższy wielokrotnie w swoich wyrokach stwierdził, iż dziennik budowy pozbawiony jest cech dokumentu urzędowego - nie posiada jego mocy. 

W wyroku z dnia 16 listopada 2016 r. Sąd Najwyższy stwierdził, iż dziennik budowy jest dokumentem prywatnym w rozumieniu Kodeksu Postępowania Cywilnego. Dokumenty prywatne nie korzystają z żadnego z rodzajów domniemań prawnych. Każda osoba, której interes prawny został zagrożony wpisem w dzienniku budowy, może wystąpić na drogę sądową, aby udowodnić jego nieprawdziwość. W ten sposób stwierdzenie, iż dziennik budowy nie jest dokumentem urzędowym w rozumieniu procesowym, znacznie osłabiło jego moc dowodową. 

Wadliwe prowadzenie dziennika budowy

W najgorszym przypadku wadliwe prowadzenie dziennika budowy może być uznane za naruszenie ustaleń zawartych w pozwoleniu na budowę lub projekcie budowlanym. Wówczas organ nadzoru budowlanego może nakazać wstrzymanie robót budowlanych. Kierownik budowy może ponieść odpowiedzialność cywilną względem inwestora za nieprawidłowe wykonywanie swoich obowiązków. Zatem dziennik budowy wciąż odgrywa znaczną rolę w procesie inwestycyjnym, jest jego nieodłączną częścią. Sądy w pierwszej kolejności wciąż mimo wszystko biorą pod uwagę dziennik budowy, który uważają za podstawowy dowód procesowy w tego typu sprawach.